خلاصه سخنرانی های سمپوزیوم

علی تاجرنیا، روز چهارشنبه در مراسم افتتاحیه سمپوزیوم «سلامت دهان و دندان در افراد دارای ناتوانی»، آمادگی این انجمن را برای همکاری در ارتقای سلامت دهان و دندان افراد دارای ناتوانی، اعلام کرد و افزود: انجمن دندانپزشکان ایران می تواند نسبت به برگزاری سمپوزیوم های ادواری برای آموزش اعضای انجمن دندانپزشکان در خصوص چگونگی کار با افراد دارای ناتوانی و همچنین، اختصاص بخشی از کنگره سالانه این انجمن که حدود ۷ تا ۸ هزار تن از متخصصان در آن شرکت می کنند به موضوع سلامت دهان و دندان افراد دارای ناتوانی، اقدام کند.

وی تاکید کرد: همه ما به عنوان دندانپزشک، موظف به ارائه خدمت به همه هموطنان ولو افراد دارای ناتوانی هستیم و باید در مراجعه این افراد، با صبوری و دقت به مشکلات آنان رسیدگی کنیم.

تاجرنیا تصریح کرد: اکثر افراد دارای ناتوانی، در انجام کارهای مربوط به بهداشت دهان و دندان مشکل دارند و در نتیجه با عوارض آن که مشکلات در بلع، تکلم و یا بیماری های این ناحیه است، روبه رو می شوند.

وی افزود: هریک از ما در مقابل این افراد، مسئولیت هایی داریم، اما در ابتدای این مسیر، خانواده ها هستند که باید با ملاحظات پیشگیری آشنا شوند و بعد از خانواده ها، جامعه دندانپزشکی کشور است که می بایست به وظیفه خود به خوبی عمل کند.

رئیس انجمن دندانپزشکان ایران، از راه اندازی و فعالیت کمیته «مسئولیت اجتماعی» در این انجمن خبر داد و گفت: افزایش دانش دندانپزشکان در قالب فعالیت های کمیته مسئولیت اجتماعی نیز امکانپذیر خواهد بود.

وی همچنین پیشنهاد داد که با توجه به فعالیت بیش از هزار کلینیک دندانپزشکی در شهر تهران، فراخوانی برای جذب همکاری کلینیک ها و مطب های خصوصی به عنوان «یاوران افراد کم توان و ناتوان» انجام شود تا به تدریج دریافت خدمات دندانپزشکی از سوی مددجویان و افراد دارای ناتوانی به سهولت انجام گیرد.

دکتر شاهرخی با اشاره به ضرورت توجه و رسیدگی به وضعیت سلامتی دهان و دندان افراد دارای ناتوانی که در پیشگیری از بیماری های گوارشی، بلع و دیگر بیماری ها نقش دارد، افزود: راهکارهای مدیریتی می تواند به ایجاد زیرساخت های بهتر جهت ارائه خدمات بهتر و با کیفیت تر منجر شود.

   وی با معرفی بیمارستان توانبخشی رفیده که تحت پوشش دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی فعالیت می کند و تشکیل تیم های توانبخشی در این بیمارستان برای هر بیمار و براساس شرایط  و وضعیت او، گفت: مشاهده می شود که تعداد زیادی از افراد دارای ناتوانی که برای انجام امور توانبخشی به بیمارستان رفیده مراجعه می کنند، با مشکلاتی روبه رو هستند که یکی از آنها، بیماری های دهان و دندان، و عوارض ناشی از پوسیدگی دندان است  که برای درمان این مشکلات در کنار امور توانبخشی ، نیازمند حضور یک دندانپزشک در تیم درمانگران  این نوع از بیماران می باشد.

   مدیرکل بهزیستی استان تهران، پنج مرکز تحت نظارت بهزیستی برای انجام امور دندانپزشکی جهت افراد دارای ناتوانی در تهران را معرفی کرد و افزود: با فعالیت این پنج مرکز (تاف، ورداورد، مروارید، داچ و امام علی (ع)، تمامی نیازهای  142 هزار و 898 مددجوی تهرانی برآورده نمی شود، مگر با کمک همه متخصصان دندانپزشکی، کودکان و گروه های توانبخشی، بتوان خدمات مناسبی را به این قشر نیازمند ارائه داد که ارائه راهکارهای مدیریتی برای این مهم، بسیار حائز اهمیت است.

   دکتر " هوشنگ دادگر " دبیر علمی این سمپوزیوم  نیز در سخنان کوتاهی به لزوم پرداختن به ارتقای سلامت دهان و دندان در افراد دارای ناتوانی اشاره کرد و گفت: همواره در مقابل افراد دارای ناتوانی، تمرکز مجموعه درمانگران و حتی خانواده ها بیشتر بر حوزه های گفتاری، شناختی و مهارت های حرکتی این افراد بوده و متاسفانه مشکلات دهان و دندان به دلایل مختلف، از توجه کمتری برخوردار بوده است.

    وی افزود: این درحالی است که افراد دارای ناتوانی، به دلیل هزینه های زیاد خدمات دندانپزشکی، کمتر از این خدمات استفاده می کنند و اگر کاملا از این خدمات بهره ببرند، امور توانبخشی آنان با اختلال روبه رو شده و ناقص انجام می شود چرا که آنان نمی توانند همزمان با هزینه کرد خدمات دندانپزشکی، برای امور توانبخشی نیز هزینه کنند.

    دکتر دادگر تصریح کرد: این سمپوزیوم در نظر دارد تا ضمن بالا بردن حساسیت گروه های توانبخشی نسبت به مشکلات دهان و دندان مددجویان، راهکارهایی را برای پیشگیری اولیه در این ناحیه  داشته باشد و ارتباط لازم را میان دو حوزه توانبخشی و دندانپزشکی ایجاد کند.

دکتر " حسن شاکری " معاون فرهنگی – دانشجویی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی طی سخنانی در مراسم افتتاحیه این سمپوزیوم علمی گفت: تامین سلامت دهان و دندان افراد دارای ناتوانی، کار گروهی متخصصان دندانپزشکی، کودکان و حوزه توانبخشی را می طلبد.

   وی افزود: با توجه به اینکه مشکلات مربوط به سلامتی دهان و دندان در این افراد، ناراحتی و عوارضی را برای آنان در پی دارد، می بایست تمامی متخصصان مربوطه دست در دست هم و با همکاری یکدیگر، مشکلات مربوط به سلامتی این افراد را به حداقل برسانند.

   وی برگزاری این سمپوزیوم در سالروز ولادت حضرت زینب کبری (س) و روز پرستار را به فال نیک گرفت و با بیان حدیثی از رسول اکرم (ص)، که فرمودند؛ « کسی که یک شب و یک روز مشکلات جسمی و روحی بیماری را برطرف و اهتمام کند، تمام گناهانش بخشوده می شود » ، به ارزش کار پرستاران و همچنین افرادی که به آلام نیازمندان رسیدگی می کنند، اشاره کرد.

   دکتر شاکری همچنین با اشاره به سخنی از علامه طباطبایی که از عالمان بزرگ و نویسنده مجموعه ۲۰ جلدی المیزان بودند، گفت: این دانشمند بزرگ فرمود که « حاضرم ۷۰ سال زحمتی که در راه علم کشیدم، با یک شب پرستاری از بیمار عوض کنم » .

    وی در پایان سخنانش، بر اثرگذاری فعالیت گروهی متخصصان دندانپزشکی، کودکان و توانبخشی در تامین سلامت و بهداشت دهان و دندان افراد دارای ناتوانی که با مشکلات عدیده بلحاظ گوارشی، بلع و دیگر بیماری ها، روبه رو هستند، تاکید کرد و ارائه راهکارهای لازم در این خصوص را ضروری دانست.

دکتر بقالیان سخنران اول سمپوزیوم با موضوع  اهمیت سلامت دهان و دندان  و تظاهرات دهانی در افراد دارای ناتوانی بودند . ایشان در ابتدا در خصوص اهمیت معاینه  دهان و دندان از بدو رویش دندانها صحبت کردند و اینکه هر شش ماه برای معاینه دهانی باید مراجعه شود ایشان به نحوه مراقبت دهان و دندان در معلولین هم اشاره ای کردند و سپس به مشخصات دهانی معلولین ذهنی و فلج مغزی و اتیسم اشاره کردند و اینکه در سالهای اخیر شاهد  کودکان زیادی با طیف اتیسم هستند .  در بعضی از معلولین ذهنی دندان قروچه و آب ریزش دهان و دندان و خود آسبی شایع است . و در آخر درخواست کرد شرایط حضور دندانپزشکان در مراکز توانبخشی فراهم گردد.

خانم دکتر قربانی یکی دیگر از سخنرانها بودند و موضوع  سخنرانی ایشان وضعیت موجود سلامت دهان و دندان افراد با نیازهای خاص در کشور در گروههای مختلف معلولین بود تیم ایشان دانش آموزان مدارس استثنایی تهران را که شامل 22 مدرسه و 1170 دانش آموز استثنایی  6 تا 20 ساله بودند معاینه کرده بودند. 70 درصد پسر و 50 درصد بالای 13 سال بودند. شاخص سلامت دهانی در رنج سنی 6 تا 8 سال مشابه افراد سالم و حدود 42/3 بود ولی با افزایش سن بیشتر شده بود . این شاخص در افراد نابینا بهتر بود ودر ناشنوا ها بدتر بود .بهداشت در پسرها بهتر بود 80 درصد dmft مربوط به پوسیدگی و 15 درصد مربوط به پرکردن بود.و پیشنهاد مداخلات آموزشی و بهداشتی و پیشگیرانه را مطرح فرمودند.

موضوع سخنرانی خانم ملا اسداله  بهداشت دهان در افراد دارای ناتوانی و نقش گروه توانبخشی در ارتقا سلامت دهان و دندان این افراد بود. پژوهش ایشان در دو مرکز توانبخشی انجام شد و کنترل پلاک ددانی در آنها بود در گروه اول به مراقبین آموزش داده و اینکه پلاک دهانی چه مشکلی برای دندانها ایجاد میکند و گروه دوم آموزش ندادند و در فاصله 6 ماهه دوباره ارزیابی پلاک شد و نتیجه در گروهی که آموزش دیده بودند خیلی بهتر بود و پلاک دندانی کمتر شده بود. نتیجه گیری خانم دکتر در نهایت این بود که بیماریهای دهان و دندان قابل پیشگیری می باشد

آقاد دکتر بختیاری هیات علمی دانشگاه  علوم پزشکی سمنان در مورد  دیسفاژی و سلامت دهان و دندان سخنرانی داشتند وی در ابتدا مراحل بلع را گفت و سپس  به انواع دیسفاژی که شامل  دهانی و حلقی و مری  است اشاره کرد و اینکه تیم توانبخشی بلع شامل چه تخصص های هست و تیم توانبخش فقط در بحث دیسفاژی دهانی فعالیت دارد و بقیه موارد به پزشکان متخصص گوارش باید ارجاع شوند . و معمولا در افراد دارای دیسفاژی با توجه به نوع و قوام مواد غذایی و ناکارامدی عضلات ناحیه دهانی پوسیدگی دندانها شایع تر است . گفتاردرمانگران آموزش پوزیشن صحیح غذا خوردن و تمرینات تقویتی در این خصوص را   آموزش می دهتد) oral motor  و به دلیل ارتباط مستمر با این افراد میتوانند اهمیت سلامت دهان و دندان را یاداور شوند .

موانع موجود در سلامت دهان و دندان با سخنرانی خانم مریم اسعدی از مرکز تاف ارایه گردید وی این موانع را در 4 سطح موانع فردی (خود معلول) موانع دندانپزشکان موانع جامعه و موانع حکومتی تقسیم بندی کرده و به توضیح هر کدام پرداخت . بیماری زمینه ای ، ناتوانی در حفظ بهداشت مشکلات درکی و ندانستن اهمیت سلامت دهان، مشکلات حسی و حرکتی عضلات دهان فرد ناتوان را از حفظ بهداشت دهانی عاجز می نماید .

نبود دانش کافی در خصوص معلولین و مشکلات آنها ، بی علاقگی ، وقت ناکافی و هزینه درمان نیز از موارد هستند که دندانپزشکان را از ورود به سلامت دهان و دندان معلولین باز میدارد. موانع رفت و آمد مناسب نبودن مراکز درمانی برای تردد معلولین مشکل هزینه و نبود پارکینگ های مناسب و.......ار محدودیت هایی است که جامعه برای حفظ بهداشت دهان و دندان با آن مواجه است . الویت نبودن مشکلات معلولین نبود اعتبار کافی از موانع حاکمیت برای ورود به بحث فوق می باشد اسعدی پیشنهاد  استفادهاه توانمندی  مراکر بهداشت و  آموزش پرسنل کار آزموده آن برای برای کمک به معلولین در گام اول و راه اندازی مراکز ویژه را در مراحل بعدی را مطرح کرد.

خانم دکتر ملکیان زاده متخصص بیهوشی و هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بحث  بیهوشی در دندانپزشکی، فواید و مضرات آن پرداختند. از جمله مزایای آن کاهش درد و ترس ،بی حرکتی و افزایش کیفیت عمل دندانپزشکی فرد هوشیاری خود را از دست میدهد و درد را احساس نمی کند کنترل فیزیکی شدید موجب مشکلات روانی کودک و تشدید ترس و اضطراب میشود

و سپس  اندیکاسیون بیهوشی در دندانپزشکی اشاره کردند  مثل ترس واضطراب بیش از حد بالغین و کودکان با ناتوانی ذهنی یا جسمی عدم همکاری بیمار،کودکان کم سن آلرژی یا مقاومت به بی حس کننده های موضعی پروسیجرهای طولانی و دردناک و

سپس  تکنیکهای موجود در بیهوشی در دندانپزشکی را گفتند و اینکه بیهوش کردن معلولین که همکاری ندارند جه کمک موثری میتواند به بهداشت دهان و دندان انها بکند .به مدد تکنولوژی خوشبختانه خطرات بیهوشی نزدیک صفر است/

بررسی ساختار ارائه خدمات دندانپزشکی برای افراد دارای ناتوانی و نقش بیمه های درمانی در کشور  موضوع سخنرانی جناب آقای دکتر صادقی رئیس اداره دندانپزشکی وزارت بهداشت و درمان بود . در این سخنرانی آقای دکتر در مورد بیماران خاص و کمک هزینه ای که وزارت بهداشت و درمان در سالهای اخیر برای سلامت دهان و دندان آنها پرداخت کرده را بیان کرد و در بعضی از استانها این خدمات از طریق خرید خدمت مساعدت شده است و اینکه دفتر آنها به دانشکده های دندانپزشکی کشور ماموریت دادند تا بخش بیهوشی داخل دانشکده راه اندازی شود و منابع  لازم در این خصوص تخصیص داده شده است .

سخنران اخر خانم دکتر ارسلانی و سهرابی بودند و موضوع صحبت آنها اقدامات کوچک با نتایج بزرگ بررسی هزینه اثر بخشی رعایت سلامت دهان و دندان بود اقدامات کوچک با نتایج بزرگ؛ بررسی هزینه اثربخشی پیشگیری درسلامت دهان و دندان"

نقش موثر پیشگیری در حفظ و ارتقای سلامت دهان و دندان بخوبی شناخته شده است. با این وجود نتایج تحقیقات اخیر اذعان میدارد که  این مهم بایستی از بدو رویش دندانها، بطور یکپارچه وتوسط همه اعضای تیم سلامت و توانبخشی و همچنین مددجو، خانواده و همراهان مورد تاکید قرار گیرد.بنا براین کلیه تخصصهای تیم سلامت  موضوع ارزیابی اولیه دهان و دندان را در معاینات بیمار همانند سایر دستگاههای بدن بیشتر مد نظر داشته باشند در این راستا با استفاده از یک چراغ قوه و یک آبسلانگ میتوان دندان، لثه و مخاط دهان را جداگانه مشاهده نمود و همواره علاوه بر آموزش پاکیزگی دهان و دندان و مسواک زدن صحیح، در صورت نیاز مددجو را به مراکز تخصصی دندانپزشکی ارجاع داد. بنا بر این درهر مراجعه مددجو به مراکز بهداشتی تکمیل فرم سلامت دهان و دندان مورد توجه قرارگیرد تا بدینوسیله از عواقب و هزینه های غفلت از آن جلوگیری گردد. در بیمارستان توانبخشی رفیده (اولین بیمارستان توانبخشی کشور وابسته به دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی) در فرم ارزیابی کلیه کارکنان  تخصصهای توانبخشی قرم ارزیابی اولیه دهان و دندان و لزوم اموزش پاکیزگی گنجانده شده است

پانل اخر با مشارکت خانم دکتر عطاران ، خانم اسعدی و خانم سهرابی  اجرا گردید.

 در ابتدا خانم دکتر عطاران در خصوص علت شیوع بالای مشکلات دهان و دندان در معلولین صحبت کردند و سپس مشکلات شایع دهان ودندان در معلولین و علت بروز آنها پرداختند سپس خانم اسعدی در مورد اینکه چطور میشود  در افراد با  مشکل یادگیری و جسمی و ذهنی و روانی بهداشت دهان و دندان را رعایت کرد مراقب و خانواده از چه روشهایی در این رابطه بهره بگیرند و روشهای ترغیب حفظ بهداشت دهان در افراد دارای معلولیت چه باید باشد . نقش گروههای توانبخشی و تعامل آنها با دندانپزشکان  می تواند منجر به تهیه گایدلاین هایی برا ی گروههای مختلف معلولین در رابطه با نحوه بهداشت دهان و دندان آنها  گردد

در اخر خانم سهرابی در خصوص انواع مسواک زدن روشهای موثر مسواک زده صحبت کردند و ازابزهایی لازم در این خصوص را به حاضرین معرف کردند.