پنجشنبه 29 آبان 1393

بهداشت دهان و دندان در افراد دارای اختلالات طیف اتیسم

سلامت دهان یکی از ارکان مهم سلامت هر فرد می باشد

سلامت دهان یکی از ارکان مهم سلامت هر فرد می باشد و مراقبت از دهان و دندان برای حفظ سلامت و بهداشت ضروری است. اما در کودکان دارای اختلالات طیف اتیسم، به دلیل وجود اختلال در مهارت های ارتباطی و کلامی و مشکلات رفتاری؛ رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند به یک چالش و میدان نبرد بین خانواده ها ، مربیان و مراقبین تبدیل شود. در این متن سعی شده تا طی معرفی مشکلات دهانی شایع این افراد پیشنهادهایی در رابطه با بهبود آن ارائه گردد.

مشکلات شایع دهان و دندان در افراد دارای اختلالات طیفاتیسم:

• وجود دندان قروچه در 25 - 20 درصد این افراد
• انجام عمل جویدن در حالیکه غذایی داخل دهان ندارند
•  بیرون زدگی غیر طبیعی زبان
•  خودآزاری و کندن لثه، پوست لب و ایجاد زخم
•   تاخیر در صحبت کردن
•  فقر تغذیه ای. زیاده روی در مصرف غذا و داروهای دارای قند و اجتناب از خوردن میوه و سبزیجات
•  شکستگی دندان به دلیل زمین زدن و زمین خوردن متوالی
• عوارض دهانی متعددی از جمله پوسیدگی دندان، خشکی دهان ، التهاب مخاط دهان و لثه ، التهاب زبان، اختلال حس چشایی ، اختلال بلع و التهاب غدد بزاقی به دلیل مصرف بعضی از داروها و یا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
•  تاخیر در رویش دندانها به دلیل مصرف بعضی از داروها
•  بهداشت ضعیف دهان به دلیل عدم فرمان پذیری این افراد و یا ناآگاهی مراقبین

توصیه هایی برای منزل:

• مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کودک دوبار در روز بعداز خوردن صبحانه و قبل از خوابیدن ایده  آل است.
• اگر کودک شما قادر به انجام مسواک دهان و دندان می باشد او را بطور مرتب تشویق کنید .
•  اگر کودک شما قادر به مسواک زدن نمی باشد بهتر است بطور مرتب در مورد دهان و دندان با وی صحبت کنید و شکل و کتاب هایی در رابطه با دهان و دندان به او نشان دهید .
•  اگر کودک نسبت به لمس دهان و دندان خود بسیار حساس است به تدریج حساسیت او را به روش ذیل کم کنید .
  •  یک مسواک به او بدهید و اجازه دهید او آن را لیس زده و به دهان خود بزند .
  •  با دست یا مسواک صورت و لب ها و اطراف دهان او را ماساژ دهید .
  •  با انگشت خود دهان و دندان او را ماساژ دهید .
  •  برای آموزش مسواک زدن از روش بگو نشان بده و انجام بده (Tell – Show – DO) استفاده کنید .
  •  با او مسواک بزنید
  •  در ابتدا از مسواک کوچک و بدون خمیر دندان شروع کنید .
  •  از خمیر دندان فلوراید دار استفاده کنید. برای کودک زیر 3 سال خمیردندان به صورت لایه نازکی روی مسواک و برای بالای 3 سال خمیردندان به اندازه نخود استفاده کنید .
  •  به تدریج مدت زمان مسواک زدن را زیاد کنید .
  •  لازم نیست تمام دندانها در یک جلسه تمیز شوند .
•  اگر کودک پذیرش دارد از مسواک برقی استفاده کنید .
•  در صورت عدم همکاری کودک گازی را دور انگشت خود پیچیده و با دهانشویه میکروب زدا دندانها را تمیز کنید . بهتر است هر جلسه از پارچه با جنس های مختلف استفاده کنید .
•  معمولاً این کودکان از طریق نشان دادن شکل، فعالیتی را بهتر یاد می گیرند. کلیه مراحل مسواک زدن به صورت شکل و داخل یک پوشش پلاستیکی در سرویس بهداشتی منزل شما روی دیوار نصب باشد.
•  برای جلوگیری از کندن لثه ها دستکش دست او بکنید .
•  برای جلوگیری از بروز مشکلات دهان و دندان کودک خود را به طور مرتب به دندانپزشک ببرید .
•  تلاش کنید دندانپزشک با تجربه که آشنایی با کودکان دارای اختلال طیف اتیسم را دارد پیدا کنید.
• اگر کودک به دلیل زمین زدن و زمین خوردن متوالی دچار شکستگی دندان شد، در زمینه احتمال ورود تکه های شکسته به ریه وی با دندانپزشک مشورت نمایید.

توصیه هایی برای مطب دندانپزشکی :

•  در مورد دهان و دندان مرتب با کودک خود صحبت کنید .
• شکل ابزارهای معاینه دندانپزشکی را به کودک خود نشان دهید اگر توانستید آینه و ابزارهای معاینه را تهیه کرده و با آنها با وی بازی کنید . مثلاً با آینه دندانپزشکی دندانهای او را بشمارید .
•  در منزل شرایط مطب را بازسازی کنید . مثلاً اگر صندلی دارای پشتی قابل تنظیم دارید او را روی آن خوابانده، دستها را روی شکم قرار داده و از او بخواهید دهان خود را باز نگه دارد سپس با آینهدندانپزشکی یا مسواک داخل دهان او را ماساژ دهید .
•  از دکتر و دستیارش بخواهید به موقع او را به اتاق درمان ببرد تا شلوغی اتاق انتظار او را مضطرب نکند .
•  در مورد خصوصیات و عادات رفتاری کودک خود با دندانپزشک صحبت کنید .
• اسباب بازی یا هر شی مورد علاقه او را با خود به کلینیک ببرید .
•  در صورت امکان موسیقی مورد علاقه او در مطب همراه شما باشد .
• بی شک مطب دندانپزشکی به دلیل وجود ابزارها ، صداها و نورهای غیر متعارف یک محیط استرس زا برای کودک دارای اختلال طیف  اتیسم خواهد بود و برای پذیرش آنها ممکن است که شما مجبور باشید به دفعات به مطب دندانپزشک مراجعه کنید تا وی کاملاً شرایط پذیرش آنها را داشته باشد .
•  اگر کودک شما همکاری لازم را در طی دفعات به دست نیاورد . قطعاً دندانپزشک وی به فکر استفاده از بی هوشی برای درمان وی خواهد بود .
•  بهتر است از مواد دارویی دارای جیوه برای کودک دارای اختلال طیف  اتیسم استفاده نشود .